İslam Tarihinin ilk ve en mühim deposu Kur’an-ı Kerim’dir. Kur’an-ı Kerim’de birçok sure ve ayet inançlardan, insanlık tarihinden, öteki peygamberlerin mücadelesinden, İslam dini ve onun tebliğcisi Hz. Muhammed’in (s.a.v) hayatından bahseder.
Metodolojik olarak tasnif edildiğinde ise İslam tarihinin kaynakları: sözlü, yazılı, müzelik araç-gereç, tarihî ve coğrafi mekânlardır.
Sözlü kaynaklar ağızdan ağıza, nesilden nesile aktarılan ve sözle anlatılan hususlardır. Peygamber Efendimizin (s.a.v) yaşamı ile ilgili bilgilerin bir kısmı İslam’ın ilk asrında nesilden nesile bu şekilde nakledilmiştir.
Sözlü kaynaklar hiçbir vakit yazılı kaynaklar ölçüsünde güvenilir olamazlar. Sadece bunlar yazılı kaynakların bulunmadığı yerde destek kaynak olarak ihtiyatla kullanılmalıdır.
İlk Dönem İslam Zamanı Kaynakları
Genel Kaynaklar: Kur’an-ı Kerim, Hadis Kitapları, Genel Tarih Eserleri
Müstakil Eserler: Siyer Kitapları, Meğazi Kitapları
Yazılı kaynakların en başta geleni Kur’an-ı Kerim’dir.Kur’an-ı Kerim, İslam dininin kutsal kitabı olmakla birlikte o, Arapların Cahiliye Periyodu inançları, toplumsal ve ekonomik durumları, Hz. Muhammed’in (s.a.v) İslam’ı yayma faaliyetleri, yaşamı ile ilgili öteki bazı detayları ihtiva eder. İslam zamanı araştırıcısının ilk temel deposu Kur’an-ı Kerim’dir.
İslam Tarihinin Bazı Temel Kaynakları
| Yazar | Yapıt |
| İbn İshak | Siretü’n-Nebeviyye |
| İbn Hişam | Siretü’n-Nebeviyye |
| Taberi | Tarihu’l-Umem ve’l-Mülûk |
| İbn Sa’d | Kitabü’t-Tabakat |
| Belâzuri | Fütuhu’l-Büldan |
| Vakıdî | Kitabu’l- Meğazî |
Öteki mühim bir yazılı kaynak ise hadis kitaplarıdır. Hadisler, Hz. Peygamber’in (s.a.v) sözleri, fiilleri (yaptıkları) ve takrirleri (huzurunda meydana getirilen bir davranışa ses çıkarmaması)’dir. Birçok hadis kitabında Kitabü’s-Siyre (Hz. Peygamber’in yaşamını özetleyen) kısmı bulunmuş olduğu şeklinde, öteki bölümlerde de başta Hz. Muhammed’in (s.a.v) yaşamı olmak suretiyle İslam tarihçiliğinin mühim mevzularına ışık tutan hadisler yer alır.
Tarihî süreç içinde İslam tarihinin kaynakları yazılı, çizili, görüntülü ve sesli malzemelerle çeşitlenmiştir. Bilhassa Osmanlı zamanı araştırmacıları için bu belgeler önemlidir. Müslümanların kurduğu devletler içinde Osmanlı Devleti’nin arşiv belgeleri günümüze kadar ulaşmıştır.
Devletimizde bulunan Osmanlı arşivlerinde, yirmiden fazla ülkenin geçmişine ışık tutacak milyonlarca arşiv belgesi bulunmaktadır. Bu belgelerin en mühim özelliği fazlaca güvenilir oluşlarıdır. Bunun yanında takvim ve yıllıklar, vakayinameler, biyografiler ve otobiyografiler, hatıralar, seyahatnameler de İslam tarihinin öteki yazılı kaynakları içinde yer alır.
Birçok tarihî deposu müzelerde bir arada toplanmış ve sergilenmiş olarak bulma imkânı vardır. Bunlar, hususi yapılmış binalar yada açık hava müzelerinde koruma altına alınmış Müslümanlara ilişik kıymet ifade eden kalıntılardır.
İslam Zamanı Kaynakları
| Sözlü | Yazılı | Arşiv | Müzelik | Açık Hava |
| Tarihî şiirler
Hikâyeler Anekdotlar Efsaneler Tarihî destanlar Menkıbeler Fıkralar Atasözleri |
Kur’an-ı Kerim
Hadis kitapları Siyer, Meğazî ve Genel tarih kitapları Tabakât ve Terâcim kitapları Kent ve bölge tarihleri Hanedan tarihleri Nesep kitapları Fütûhat kitapları |
Fermanlar
Beratlar Hükümler Ahitnameler Şeriyye Sicilleri |
Kitabeler
Abideler Heykel ve zafer takları Lahit ve gömüt taşları, Hudut ve kilometre taşları Madalyalar İnsan fosilleri Örf ve adetlere ilişik maddî kalıntılar Paralar Arma ve mühürler |
Antik şehirler
Kaleler, hisarlar, surlar Köprüler Han ve hamamlar Çarşılar, bedestenler Camiler Kümbetler, mezarlıklar, türbeler Tekkeler, ribatlar Medreseler Darüşşifalar, bimarhaneler |
Zamanı coğrafyalar ve mekânlar da mühim kaynaklardır. Bilhassa eski medeniyetlerin bıraktığı tarihî kalıntılar bunlardandır. Bunlara hem de açık hava kaynakları da denilir. Coğrafî mekânlar açısından mesela; Hz. Peygamber’in (s.a.v) hayatında mühim bir yer işgal eden, cenk alanları, Mekke ve Medine’nin zamanı yapısı şeklinde kaynaklar, İslam tarihçiliği açısından önemlidir.